ग्यारेजमा गाडी थन्किएपछि आम्दानीको बाटो रोकियो, रोगको भन्दा भोकको चिन्ता

भदौ १७, २०७७ बुधबार ७:१०:५६ | जानुका दुवाडी

काठमाण्डाै – सिन्धुपाल्चोकका श्रीकृष्ण खत्री १८ वर्षदेखि बस चलाउनुहुन्छ । काठमाण्डौबाट रामेछाप, जिरी लगायतका ठाउँमा उहाँका बस गुड्छन् । खत्रीले लकडाउन अगाडिसम्म गाडी चलाएर राम्रैसँग कमाइ गर्दै आउनुभएको थियो । तर लकडाउनपछि भने बस नचल्दा कमाई पूरै ठप्प छ । पूर्व अरनिको यातायातको बस चलाउँदै आउनुभएका उहाँलाई अहिले बस ग्यारेजमा थन्किएपछि गुजारा चलाउनै गाह्रो भएको छ ।

लामो दूरीका बस नचलेको ६ महिना भयो । ६ महिनासम्म बस नचल्दा श्रीकृष्णलाई छटपटी भएको छ । ‘अलिअलि बचत भएको पैसा सकियो । अब कसरी गुजारा गर्ने ?’ उहाँले विकल्पै भेट्नुभएको छैन । १८ वर्षको अवधिमा यति ठूलो संकट उहाँलाई कहिल्यै आएको थिएन । भूकम्पको बेलामासमेत यस्तो अवस्था महसुस नगरेका उहाँ अहिले निकै निराश हुनुभएको छ ।

भक्तपुरको गठ्ठाघरमा उहाँसहित ४ जनाको परिवार कोठा भाडामा लिएर बस्छ । तर परिवारमा कमाई उहाँको मात्रै हो । अझै यो महिना सार्वजनिक यातायात चलाउन नपाउने सरकारले घोषणा गरिसक्यो । अर्को महिना पनि गाडी चल्छ नै भन्ने छैन ।

१५ वर्षदेखि टेम्पो चलाउँदै आएकी धादिङकी कुमारी लामा पनि लकडाउन भएदेखि नै बेरोजगार हुनुहुन्छ । काठमाण्डौको च्यासलमा भाडामा बस्ने उहाँलाई दैनिकी चलाउन समस्या हुन थालेको छ । श्रीमान वैदेशिक रोजगारीमा हुनुहुन्छ । विदेशमा पनि कोरोनाका कारण राम्रो काम र कमाई छैन ।

कोरोना कहर सुरु हुनु पहिले कमाइ ठिकै भइरहेकै थियो । तर अहिले टेम्पो नचल्दा भने उहाँलाई रातमा निद्रासमेत लाग्न छोडेको छ ।

‘सुरुमा नै यही काम गरे । त्यही भएर अरु काम गर्न पनि आउँदैन । फेरि यस्तो बेलामा के काम खोजेर गर्नु ?’ उहाँ भन्नुहुन्छ ‘पछिल्लो समय धेरै टेम्पो चलाउने महिलाहरु छन् । रहरभन्दा पनि बाध्यताले चलाउनेहरु धेरै छन् । यति लामो समय सार्वजनिक गाडी नचल्दा उनीहरुलाई झन् कति समस्या भएको होला ?’

वर्षौंसम्म अर्काको टेम्पो चलाउँदै आउनुभएकी उहाँले ऋण काडेर टेम्पो किन्नुभयो । तर किनेको टेम्पो थन्क्याएर राख्नुपरेपछि भने उहाँ निराश हुनुहुन्छ । नयाँ टेम्पोको पाटपुर्र्जा बिग्रिन लागिसके । टेम्पोको ब्याट्री भर्खरै मात्रै ९ लाख रुपैयाँ खर्च गरेर किन्नुभएको थियो । चलाउन नपाउँदै थन्क्याउनु परेपछि बिग्रने पो हो कि भनेर उहाँलाई चिन्ता लागिरहन्छ । नयाँ ब्याट्री किनेको १५ दिनमै लकडाउन भयो ।

कुमारीको ५ जनाको परिवार छ । छोराछोरी ११ र १२ कक्षामा पढ्छन् । कलेजले लकडाउनको समयको पनि शुल्क मागेको उहाँ बताउनुहुन्छ ।

‘कसरी तिर्ने ? एक रुपैयाँ आम्दानी छैन ।’ भन्नुहुन्छ,‘रोगलेभन्दा भोकले मर्नुपर्ने अवस्था आयो’

६ महिनाभन्दा बढी समयसम्म गाडी नचल्दा यातायात मजदुर भोकले मर्ने अवस्था आएको अखिल नेपाल मजदुर संघका वरिष्ठ उपाध्यक्ष दीपक केसी बताउनुहुन्छ । रोग, भोक, अभाव र ऋणको जालोमा यातायात मजदुर परेका छन् । धेरैलाई मानसिक समस्या बढेको छ ।

कोरोनाका कारण अरु क्षेत्र पनि प्रभावित त भएको छ, तर यातायात मजदुर जति समस्यामा कोही नपरेका उहाँ बताउनुहुन्छ । उहाँ भन्नुहुन्छ ‘सरकारले अहिलेसम्म एक दाना चामलसमेत सहयोग गरेको छैन ।’

काम गर्न नपाएपछि ऋणमा गाडी लिएका व्यवसायीलाई ब्याज र किस्ता तिर्न मुश्किल भएको उहाँले बताउनुभयो । आफ्नै गाडी भएकामध्ये ९० प्रतिशत व्यवसायीले बैंकबाट कर्जा लिएका छन् । अहिले गाडी ठप्प भएपछि दैनिक मजदुरी गरेर खाने व्यवसायीहरुको रोजीरोटी नै गुमेको र दैनिक जीवन चलाउन नै समस्या परिरहेको बेला बैंकको किस्ता र ब्याज चलाउन नसक्ने अवस्था आएको छ ।

यातायात मजदुरको स्वास्थ्य बीमासमेत भएको छैन । बीचमा केही दिन सार्वजनिक गाडी खुल्यो । त्यसमा पालिकासँग समन्वय गरेर स्यानिटाइजर लगायतका सुरक्षाका उपायमा सहयोग गर्ने भनियो, तर त्यो हुन सकेन । तत्काल सुरक्षाका उपाय अपनाउँदै सार्वजनिक गाडी सञ्चालन गर्न दिनुपर्ने केसीको भनाई छ । यात्रुलाई दूरी कायम गराउने, हात धुने, मास्क पञ्जासहित सुरक्षा सावधानी अपनाएर व्यवस्थित बनाएर गाडी चलाउन सकिने उहाँ बताउनुहुन्छ । भिडभाड नगर्ने, सतर्कता अपनाउने, सिटमा गएर अलग्गै बस्ने लगायतका सुरक्षा उपाय अपनाउन सकिने उहाँको भनाइ छ ।

यातायात मजदुर पलायन हुने अवस्थामा

नेपाल यातायात व्यवसायी राष्ट्रिय महासंघका महासचिव सरोज सिटौला अहिले यातायात मजदुर एकदमै समस्यामा परेको बताउनुहुन्छ । सार्वजनिक गाडी नचल्दा १० लाख यातायात मजदुर समस्यामा परेका उहाँले बताउनुभयो । ‘चालक, सहचालक र काउन्टर कर्मचारी गरेर झण्डै १० लाख यातायात मजदुर र उनीहरुसँग आश्रित झण्डै ४० लाख जना समस्यामा परेका छन् । बीचमा घर गएकाहरु प्नि यातायात सञ्चालन हुन्छ भनेर फर्किए । अहिले उनीहरु झन् अलपत्र परेका छन्’ उहाँले भन्नुभयो ।

यातायात क्षेत्रमा झण्डै ८ खर्ब बैंकको लगानी छ । यातायात व्यवसायी उठ्न सकेनन् भने, यातायात मजदुर पलायन हुनुको साथै बैंकहरु पनि थला पर्ने सिटौलाले बताउनुभयो । खाद्यान्न, निर्माण सामग्री लगायत सामान बोक्ने गाडी केही चलेका छन् । यात्रुबाहक गाडी अझै केही महिना नचल्ने हो भने यो क्षेत्र नै धरासायी बन्ने सिटौलाले बताउनुभयो । गाडीका पाटपुर्जा सबै जीर्ण भइसकेका छन् । ब्याट्री ड्यामेज भएका छन् । इञ्जिन बिग्रिएका छन् ।

आर्थिक वर्ष २०७७/०७८ को बजेटमा व्यवसायीको अपेक्षा अनुसार सरकारले कोरोनाको प्रभावका कारण रोकिएका सार्वजनिक यातायातलाई राहत दिने घोषणा गर्यो । तर व्यवसायीले भने चित्त बुझाएका छैनन् । बजेटमा यातायात क्षेत्रमा परेका प्रभाव कम गरी पुनः सञ्चालनका लागि बैंक कर्जामा सहुलियत, रुट परमिट र नवीकरणमा छुट दिने व्यवस्था मिलाइएको छ । तर अरु क्षेत्रमा जसरी प्रतिशतमा सहुलियतको घोषणा गरियो त्यसरी यातायातको क्षेत्रमा नगरिएको व्यवसायीको आरोप छ ।

अन्तिम अपडेट: मंसिर ७, २०८१

Disclaimer:

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

जानुका दुवाडी

जानुका दुवाडी उज्यालाेमा कार्यरत हुनुहुन्छ।

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

ग्यारेजमा गाडी थन्किएपछि आम्दानीको बाटो रोकियो, रोगको भन्दा भोकको चिन्ता

फाइल फाेटाे

यातायात मजदुर पलायन हुने अवस्थामा

तपाईको प्रतिक्रिया