संकटमा दमाहा बाजा र छलिया नाच

वैशाख ३१, २०७६ मंगलबार १९:१:४ | जयराज अवस्थी

बैतडी - पहिले पहिले हरेक शुभकार्य लगायत अन्य कार्यक्रममा गाँउघर नै गुन्जायमान हुने गरी विभिन्न ताल र शैलीमा बजाइँदै आएको दमाहा बाजा र मनै लोभ्याउने गरी आकर्षक तरीकाले नाचिने छलिया नाच पछिल्लो समय बैतडीसहित सुदूरपश्चिम प्रदेशमा संकटमा पर्दै गएको छ ।

दमाहा बाजाको छुट्टै मौलिक महत्व रहिआएको भए पनि अहिलेको युवापुस्ताले चासो नदिँदा यो बाजासँगै छलिया नाच पनि संकटमा पर्दै गएको छ । पश्चिम नेपालको कला संस्कृतिसँग जोडिएको दमाहा बाजा र दमाहा बजासँगै जोडिएको छलिया नाच अहिले कतै कतै मात्र देख्न र बजेको सुन्न पाइने गरेको दोगडाकेदार गाँउपालिका-३, श्रीकोटका गणेश विष्टले बताउनुभयो ।

पहिले गाँउघरमा हरेक शुभकार्यमा दमाहा बाजाको प्रयोग गरिने गरेकाे भएपनि पछिल्लो समयमा विदेशी बाजाको प्रयोगले यो मौलिक बाजा र मौलिक छलिया नाच संकटमा परिरहेको उहाँले बताउनुभयो ।

सुदूरपश्चिम नेपालका अधिकांश समुदायमा मन्दिरमा देवीदेवाताको पूजापाठ गर्दा होस् अथवा विवाह, ब्रतबन्ध, न्वारान जस्ता शुभकार्य गर्दा होस् दमाहा बाजा अनिवार्य रुपमा बजाउनु पर्ने परम्परागत मान्यता रहेको छ । तर यो पेसातर्फ युवापुस्ताको ध्यानकर्षण गराउन नसक्दा दमाहा बाजा र छलिया नाच नै लोपोन्मुख अवस्थामा पुग्न लागेको सुर्नया गाँउपालिका वडा न. ६ कुमाइखोलाका हरिदत्त अवस्थीले जानकारी दिनुभयो ।

पछिल्लो पुस्ताले दमाहा बाजा तथा छलिया नाचको बारेमा थाहा नपाउने हुनाले र दमाहा बजाउन नआउने भएकाले परम्परागत संस्कृति नै धरापमा पर्ने भएकाले यसको संरक्षण र संवर्द्धन गर्नु आवश्यक रहेको उहाँकोे भनाइ रहेको छ ।

बिस्तारै बाहिरी संस्कृति भित्रिँदै गएको र हाम्रो स्थानीय कलासंस्कृति क्रमश लोप भइरहेको हुँदा नयाँ पुस्तालाई जानकारी गराउनको लागि समय - समयमा स्थानीय कलासंस्कृति झल्किने मेला–महोत्सवको आयोजना गरी परम्परागत बाजा नाचहरुलाइ प्रोत्साहन गरिनुपर्नेमा स्थानीय जानकारहरुले जोड दिएका छन् ।

दमाहा बाजाको तालमा नाचिने छलिया नाच, ढुस्को, धमारी लगायतका मौलिक नाचहरु पनि लोप भइरहेका छन् । यी परम्परागत मौलिक सम्पदा र संस्कृतिको संरक्षण र संवर्द्धनका लागि स्थानीय सरकारले पनि पहल गर्नुपर्ने आवश्यकता छ ।

अन्तिम अपडेट: पुस ५, २०८१

Disclaimer:

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

जयराज अवस्थी

जयराज अवस्थी बैतडीका उज्यालो सहकर्मी हुनुहुन्छ ।

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्