रोजगारदाता भन्छन् : सामाजिक सुरक्षा योजना ठिक छ, तर प्रष्ट र व्यवस्थित हुनुपर्छ

 असार २२, २०७६ आइतबार १२:४०:४३ | उज्यालो सहकर्मी
unn.prixa.net

काठमाण्डाै – सरकारले साउनदेखि लागू गर्ने भनेर योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षा योजना ल्यायो । तर अहिलेसम्म व्यक्तिगत रुपमा ३ हजार ४ सय र संस्थागत रुपमा १५ हजार रोजगारदाता मात्रै कोषमा सूचीकृत भएको सामाजिक सुरक्षा कोषले जनाएको छ ।

सबै श्रमिकलाई समेट्ने गरी ल्याइएको यो योजनामा कतिपय रोजगारदाता र श्रमिक नै अन्यौलमा छन् । केही रोजगारदाताको प्रतिक्रिया :

दुवैथरीमा अन्यौल छ
प्रकाश खड्का । कामु व्यवस्थापक, पाटन औद्योगिक क्षेत्र ।

रोजगारदाता र श्रमिक दुवैमा सामाजिक सुरक्षा कोषमा जाने कि नजाने भन्नेबारे एक प्रकारकोे अन्यौल छ । सामाजिक सुरक्षा कोष के हो र त्यसमा कसरी जाने भनेर त्यसको प्रक्रियाबारे राम्रोसँग नबुझेका कारण पनि अन्यौल देखिएको हो । रोजगारदाता र श्रमिक दुईटै पक्षमा यस्तो अन्यौल देखिन्छ । 

रोजगारदाताहरु कोषमा दर्ता हुन चाहने तर कोषमा सूचीकृत भएपछि कम्पनीलाई घाटा पो हुन्छ कि, पछि अप्ठ्यारोमा पो फस्छ कि भन्ने एक प्रकारको डर छ ।यस्तै केही समयको लागि काम गरेर अन्तै जाने योजना भएका श्रमिकहरु जति काम गर्यो त्योबेलाको पुरै तलब हातमा आओस् र पछि जे भए पनि होला भन्ने मानसिकताका छन् । उनीहरु जान चाहँदैनन् ।

बढीजसो श्रमिकहरु भने कम्पनीको मालिकले जे गर्यो त्यही मान्ने किसिमका छन् । उनीहरु कम्पनीले कोषमा दर्ता गरिदिए जाने, नत्र जस्तो चलिरहेको छ ठिकै छ भन्छन् । सामाजिक सुरक्षा कोष भनेको के हो भन्ने थाहै नभएकाहरु पनि धेरै छन् । 

सामाजिक सुरक्षा कोषमा जाने भन्ने विषयमा रोजगारदाताको गुनासो बढी सुनिएको छ । उनीहरुले श्रमिकलाई सेवा, सुविधा दिने कुरा मात्र भयो, तर श्रमिकहरुलाई कर्तव्यमा बाँध्ने कुरा गरिएन भनेर असन्तुष्टी व्यक्त गरेका छन् । 

काम गर्दागर्दै श्रमिकहरुले बीचैमा काम छाडेर भाग्ने र केही महिनाको लागि मात्र काम गर्नेहरु धेरै छन् । सरकारले पहिले त्यो समस्याको समाधान गरोस् भन्ने रोजगारदाताको माग छ ।

यस्तै आफैं उद्यमी र आफैं श्रमिक भएका उद्योगहरु पनि धेरै छन् । उनीहरु गए पनि, नगए पनि उस्तै त हो नि भनेर जान चाहिरहेका छैनन् । श्रमिक बीचमै काम छोडेर जान सक्छन्, यसले रोजगारदातालाई समस्या पर्न सक्छ । श्रमिकलाई कामप्रति जिम्मेवार गराउनुपर्यो । 

अहिले हामीले श्रम कार्यालय, समाजिक सुरक्षा कोष र पाटन औद्योगिक क्षेत्रका प्रतिनिधि बसेर रोजगारदाताहरुलाई सम्झाएका छौँ । दुई दिनको तालिम नै दिएका थियौं । 

काेषकाे पैसा सदुपयोग कसरी हुन्छ भन्ने प्रष्ट हुनुपर्छ
हरिभक्त शर्मा । सञ्चालक, देउराली जनता फार्म्स युरिकल कम्पनी

यो नयाँ अभ्यास हो । कानुनले निर्दिष्ट गरेपछि हामीले मान्नैपर्ने हुन्छ । तर कोषको सदुपयोग हुने गरी र संस्थाको क्षमता पुग्ने गरी सामाजिक सुरक्षा कोषको निर्माण गरिनुपर्छ भन्ने हाम्रो माग हो । 

कोषमा जाँदैनौं भन्न मिल्दैन । सबैभन्दा संस्थाको व्यवस्थापकीय कौशल हुनुपुर्यो । नत्र सामाजिक सुरक्षा कोष लागू गरेर असफल भएका कयौँ देशका उदाहरण छन् । 

हरिभक्त शर्मा

सामाजिक सुरक्षा कोषलाई दीर्घकालिन रुपमा कसरी सञ्चालन गर्ने, त्यहाँ जम्मा भएको पैसाको सदुपयोग कसरी गर्ने भन्ने कुराको समाधान गरिनुपर्छ । नत्र तपाईंले बीस वर्षसम्म काम गरेर पैसा जम्मा गर्नुभएको छ तर त्यो बीचमा तपाईंलाई पैसा चाहियो भने कसरी निकाल्नुहुन्छ ?

त्यही भएर यस्ता समस्याहरु समाधान नभइसकेकाले असल अभ्यासलाई ल्याएर खराब प्रयोग हुनसक्छ भन्ने मेरो सुझाव हो । यसलाई व्यवस्थित गर्नतर्फ सरकारको ध्यान जानुपर्छ ।

सामाजिक सुरक्षाभन्दा औद्योगिक क्षेत्रलाई कसरी व्यवस्थित गर्ने, कसरी लगानीकर्तालाई उद्योगमा लगानी गर्न लगाउने भन्नेजस्ता कुरालाई समाधान नगरेसम्म औद्योगिक विकास सम्भव छैन । औद्योगिक विकासबिना सामाजिक सुरक्षा कोष पनि प्रभावकारी हुन सक्दैन ।

पहिले दक्ष जनशक्ति चाहियो
श्यामसुन्दर ढकाल । अध्यक्ष, नेपाल वन पैदावार व्यवसायी महासंघ

सरकारले ल्याएको कार्यक्रममा त जानुपर्छ । नेपालकै सबैभन्दा ठूलो टिम्बर वेस कम्पनी नै हाम्रो हो । यसले ५ लाखभन्दा बढी मात्रामा रोजगारी सिर्जना गरेको छ । तर यसलाई आजको भोलि नै लागू गर्न सक्ने अवस्था छैन । 

किनभने हामीसँग दक्ष जनशक्ति छैन । ९० प्रतिशत दक्ष जनशक्ति भारतबाटै ल्याउनुपरेको अवस्था छ । दक्ष जनशक्ति उत्पादन गर्न नसकेसम्म सुरक्षा कोषमा जान सकिने अवस्था छैन । त्यही भएर नेपाल सरकारले जतिसक्दो चाँडो दक्ष जनशक्ति उत्पादन गरोस्, अनि मात्र एक डेढ वर्षपछि यसलाई कार्यान्वयनमा ल्याओस भन्ने हाम्रो माग हो । हचुवाको भरमा आजको भोलि नै भनेर हामी जान सक्ने अवस्था छैन ।

श्यामसुन्दर ढकाल

त्यसै पनि सरकारले तोकेको न्यूनतम तलबभन्दा धेरै बढी तलब कामदारलाई दिएका छौँ । हामीलाई कोषमा जान कुनै आपत्ति भएन । तर हाम्रो माग यो हो कि, नेपाली कामदार नै सामाजिक सुरक्षा कोषमा जाउन् । यसको फाइदा उनीरुलाई नै मिलोस् ।

अहिले यस्ते समस्या टिम्बरमा मात्र नभएर इँटा भट्टादेखि अन्य थुप्रै क्षेत्रमा छ । त्यही भएर अहिले समस्या भइरहेको छ । यो विकराल रुपको समस्या हो । यसमा सरकारले ध्यान दिनुपर्ने छ ।

अहिले पनि नेपाली युवा कामको खोजीमा विदेश गइरहेका छन् र भारत तथा अन्य देशबाट आएर नेपालमा पैसा कमाइरहेका छन् । सरकारले आफ्नै नागरिकलाई दक्ष बनायो भने हामीले दक्ष कामदारको लागि बाहिरी देश ताक्नुपर्ने छैन ।

मजदुरहरुले समान ज्याला पाउन् र रोजगारदाताले पनि मजदुरको हितमा काम गरुन् भनेर सरकारले जुन किसिमको सामाजिक सुरक्षा कोषको व्यवस्था ल्याएको छ, त्यो एकदमै राम्रो छ । तर आजको भोलि नै कार्यान्वयन गर्ने अवस्था छैन ।

बिस्तारै कार्यान्वयन हुन्छ भन्ने विश्वास छ
सरोज ढकाल । सञ्चालक, एलाइट वायर इण्डष्ट्रियल प्राली

सबै निजी कम्पनीहरुले सामाजिक सुरक्षा कोषमा जानै पर्ने  भनेर सरकारले ल्याएको नियम एकदमै राम्रो छ । सामाजिक सुरक्षा कोष श्रमिकको हितमा मात्र नभएर उद्यमी व्यवसायी तथा रोजगारदाताको हितमा पनि छ ।

पहिले कम्पनीमा कुनै श्रमिकको दुर्घटना भयो भने कम्पनी आफैले क्षतिपूर्ति दिनुपथ्र्यो अब श्रमिकलाई त्यो क्षतिपूर्ति सरकारले दिने भएको छ ।   दुर्घटनाबाट रोजगारदातालाई पर्ने आर्थिक भारबाट जोगाउँछ । जस्तै कम्पनीमा काम गर्ने श्रमिकको अंगभङ्ग भयो भने सामाजिक सुरक्षा कोषले क्षतिपूर्ति दिन्छ ।

बिस्तारै हुन्छ । पहिला भ्याटको कुरा लागू गर्दा पनि सुरुमा विरोध भएको थियो पछि लागू भएरै छाड्यो । सबै कुराहरु बिस्तारै हुने हुन् । यो पनि पूर्णतया कार्यान्वयनमा आउने छ ।
 

अन्तिम अपडेट: मंसिर ७, २०८१

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

तपाईको प्रतिक्रिया

समाचार

लोकप्रिय

१

भन्सार महसुल घटेसँगै सुनकाे भाउ एकैदिन तोलामा १५ हजार नौ सय रुपैयाँले घट्यो

२

चितवन दुर्घटना अपडेट : ज्यान गुमाएका दुवै जनाको पहिचान खुल्यो

३

मानव तस्करीको अभियोगमा पक्राउ परेका कोशी प्रदेशका पूर्वमन्त्री अधिकारीविरुद्ध मुद्दा नचल्ने

४

सभामुख घिमिरे र कम्बोडियाका प्रधानमन्त्रीबीच भेट, लुम्बिनी–अङ्गकोर सीधा हवाई उडान शुरू गर्न पहल

विचार

उज्यालो टी भी

वैदेशिक रोजगारीमा जादा सुरक्षित हुने तरिका

मनोपरामर्शले बदलेको जीवन कथा

विदेशबाट श्रीमान् फर्काउने साहस बटुलेका वित्तीय कक्षा सहभागीका कथा

मेरो कथा मेरो भोगाई