चितवनको सौराहामा आजदेखि हात्ती तथा पर्यटन महोत्सव
पुस ११, २०८१ बिहिबार
काठमाण्डाै – वैदेशिक रोजगारीमा हुने लैङ्गिक विभेद हट्न नसकेको प्रतिवेदन सार्वजनिक भएको छ । राष्ट्रिय मानवअधिकार आयोगले प्रकाशित गरेको ‘आप्रवासी कामदारहरुको अधिकारको अवस्था’ प्रतिवेदनमा वैदेशिक रोजगारीमा लैङ्गिक विभेद कायमै रहेको उल्लेख छ ।
वैदेशिक रोजगार ऐन, २०६४ मा वैदेशिक रोजगारीमा लैङ्गिक विभेद नहुने व्यवस्था भए पनि व्यवहारमा लागू भएको छैन । नेपाल सरकारले वैदेशिक रोजगारीमा महिलालाई कहिले ‘प्रतिबन्ध’ त कहिले ‘उमेर हद’ तोक्ने गरेको छ ।
महिलाको सुरक्षालाई लिएर विशेष संरक्षण गरिनुपर्नेमा त्यसको पहल नभएको र ‘प्रतिबन्ध’ नै समस्याको समाधान जस्तो गरेको भन्दै मानवअधिकार आयोगले आपत्ति जनाएको छ ।
सरकाले ‘प्रतिबन्ध’ र ‘उमेरहद’लाई समाधानको उपाय ठाने पनि त्यसले महिलालाई तेस्रो मुलुक पुर्याउनमा खासै नियन्त्रण गरेको छैन । अझै पनि खुला सिमाना र नेपालकै अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलको प्रयोग गरी महिलालाई प्रतिबन्धित देशमा पुर्याउने काम भइरहेको छ ।
परराष्ट्र तथा श्रम समितिको प्रतिवेदनमा खाडी राष्ट्रहरुमा अवैध ढंगले पुर्याइएका घरेलु कामदाहरुमध्ये ६० प्रतिशत जति नेपालकै विमानस्थलबाट भिजिट भिसा वा सेटिङमा पुर्याएको पाइएको छ ।
यस्तो सेटिङमा विमानस्थलकै कर्मचारी, सुरक्षाकर्मी, वायुसेवा कम्पनीका कर्मचारी र बिचौलियाहरुको प्रत्यक्ष संलग्नता रहेको देखिएको छ । यस्तै ४० प्रतिशत भारतका विभिन्न शहर, श्रीलङ्का, चीन र अन्य अफ्रिकी राष्ट्र हुँदै खाडी पुर्याएर बेच्ने गरिएको छ ।
नेपाली दूतावास साउदी अरबको एक अध्ययनका अनुसार त्यहाँ अनौपचारिक माध्यमबाट पुगेका महिला कामदारहरुको सङ्ख्या ७० हजार रहेको छ । अहिलेसम्म श्रम सम्झौता लिएर वैदेशिक रोजगारीमा जाने महिलाको सङ्ख्या २ लाख १८ हजार २७३ पुगेको छ । यो वैदेशिक रोजगारीमा गएका जम्मा सङ्ख्याको ५ प्रतिशत हो ।
यस्तै मानवअधिार आयोगले वैदेशिक रोजगारीका नाममा मानव बेचबिखन भइरहेको जनाएको छ । वैदेशिक रोजगार एजेन्सी र स्थानीय एजेन्टहरुले कामको मूलभूत पक्ष (काम, रोजगारदाता, पारिश्रमिक, कार्यघण्टा)का बारेमा झुक्याई कामदार भर्ना गर्ने गरेको प्रतिवेदनमा उल्लेख छ ।
नेपालको मानव बेचबिखन तथा ओसारपसरार (नियन्त्रण) ऐन, २०६४ ले गरेको परिभाषाअनुसार यसरी झुक्याई वैदेशिक रोजगारीमा पठाउनेका काम मानव अधिकार बेचबिखनअन्तर्गत पर्दछ ।
उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।