धरहरा चढ्नका लागि मूल्य निर्धारण
मंसिर ७, २०८१ शुक्रबार
सोलुखुम्बु – हिमाली जिल्ला सोलुखुम्बुमा पछिल्लो समय भालुको आतङ्क बढेको छ ।
विगत तीन वर्ष यताको तथ्यांकलाई केलाउँदा सोलुखुम्बुमा भालुको आतंक क्रमिक रुपले बढेको पाइएको हो । जिल्ला प्रहरी कार्यलय सोलुखुम्बुको तथ्यांक अनुसार आर्थिक वर्ष २०७३-०७४ सालमा भालुको आक्रमणबाट १ जनाको ज्यान गएको थियो भने १ जना घाइते भएका थिए ।
त्यस्तै २०७४-०७५ मा त्याे संख्या बढेर ५ जना पुगेको थियो । चालु आर्थिक वर्षको ६ महिनामै ७ जनालाई भालुले आक्रमण गरी घाइते बनाइसकेका छन् । यसरी हेर्दा भालुको आक्रमणबाट घाइते हुनेको संख्या क्रमबद्ध रुपमा बढिरहेको छ ।
आर्थिक वर्ष २०७३-०७४ देखि हालसम्म भालुको १५ जनालाई भालुले आक्रमण गरी घाइते बनाएका छन् भने १ जनाको ज्यान गएको छ ।
घाइते हुनेहरुमा १० जना पुरुष र ४ जना महिला रहेका छन् । चालु आर्थिक वर्षमा भालुको आक्रमणबाट घाइते हुनेहरुमा सोलुदुधकुण्ड नगरपालिका ३ तामाखानीका ४ जना र महाकुलुङ गाउँपालिकाका ३ जना रहेका छन् ।
सोलुदुधकुण्ड नगरपालिका–३, तामाखानीका मनकुमारी मगर, सानुमाया मगर र पेम्बाछिरि तामाङ र वडा नम्बर–४ का दिल बहादुर भुजेललाई भालुले आक्रमणमा गरी घाइते भएका छन् ।
त्यस्तै महाकुलुङ गाउँपालिका वडा नम्बर–१, का गम्भीरधन राई, वडा नम्बर–२, का उत्तर कुमार राई र वडा नम्बर–३, का पासाङ दावा शेर्पालाई पनि भालुले आक्रमण गरी घाइते बनाएको हो ।
घाइतेहरु अधिकाशं उपचारपछि घर फर्किएका छन् भने केहिले अझै पनि उपचार गराइरहेका छन् ।
भालुले मुख्य गरी मकै पाक्ने समय साउनदेखि मंसिर महिनासम्ममा बढी आक्रमण गर्ने गरेको देखिएको छ । भालु कलिलो मकै खान बढी रुचाउने भएकाले मकै पाक्ने सिजनमा भालु बढी आक्रमण हुने गरेको जिल्ला प्रहरी कार्यलय सोलुखुम्बुका प्रमुख डीएसपी शालिग्राम शर्माले बताउनुभयो ।
उहाँका अनुसार अन्य समयमा पनि फाट्टफुट्ट भालुले आक्रमण गर्ने गरेको भए पनि मकै पाक्ने सिजनमा भने घर वरिपरि तथा नजिकैको जगंलमा नै भालु बस्ने भएकाले मानिसलाई आक्रमण गरेका हुन् ।
भालुले चालु आर्थिक वर्षमा मात्रै मानिसका साथै दर्जनभन्दा बढी घरपालुवाा पशुचौपायालाई समेत मारेको तथा घाइते बनाएका छन् ।
सोलुखुम्बुमा भालुको आक्रमणबाट घाइते भएका पीडितले तीन महिना बितिसके पनि क्षतिपुर्ति नपाएको गुनासो गरेका छन् । चालु आर्थिक वर्षमा घाइते भएका ७ जनाले हालसम्म सरकारले दिने भनिएको उपचार बापतको खर्च नपाएको गुनासो गरेका हुन् ।
वन्यजन्तुबाट भएको क्षतिको राहतसम्बन्धी निर्देशिका–२०७३ मा वन्यजन्तुको आक्रमणबाट कुनै क्षति भएमा क्षति अनुसार २ लाखसम्म र मृत्यु भएमा १० लाख रुपैयाँ क्षतिपूर्ति दिने व्यवस्था रहको छ ।
कुनै क्षति भएमा वा मानिसलाई घाइते भएमा प्रहरी कार्यलयको मुचुल्कासहित सम्बन्धित घटनाको फोटो, स्वास्थ्य संस्था, सम्बन्धित वडा, सामुदायिक बनको सिफारिस र घाइते व्यक्तिको उपचारको बिल भर्पाइसहित ३५ दिनसम्म निवेदन दिएमा बढीमा २ लाखसम्म क्षतिपुर्ति दिने व्यवस्था रहेको जनाइएको छ ।
तर घाइतेहरुले कानुनी मापदण्ड पूरा गरी निवेदन दिइसकेको भए पनि हालसम्म वन डिभिजन कार्यालय सोलुखुम्बुले क्षतिपूर्ति उपलब्ध नगराएको पीडितहरुको दाबी छ ।
भालुले घाइते बनाएका पेम्बा छिरि तामाङले गएको कात्तिक ११ गते बिल भर्पाइसहित निवेदन दिएको भएपनि हालसम्म क्षतिपूर्ति नपाएको गुनासो गर्नुभयो ।
वन डिभिजन कार्यालयमार्फत नेपाल सरकारले उपचार खर्च दिने भए पनि अहिलेसम्म आश्वासन मात्र दिने गरेको अर्का पीडित मनकुमारी मगरको भनाई छ ।
पीडितले बिल भर्पाइ बुझाए पनि उपचार खर्च नपाएको गुनासो गरिरहँदा यता वन डिभिजन कार्यालय सोलुखुम्बु भने यस विषयमा बेखर जस्तै देखिएको छ । कार्यलयका प्रमुख डा. इन्द्र प्रसाद सापकोटाले कार्यालयमा बिल भपाईनै नआएको बताउनुभयो । बिल प्राप्त भयो भने तत्काल भुक्तानीको प्रकृया अगाडि बढाउने उहाँको भनाई छ ।
उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।
उज्यालोका सोलुखुम्बु सहकर्मी सुवास दर्नाल हिमाल एफएममा पनि कार्यरत हुनुहुन्छ ।