गाउँघरमा फेरिँदै चुलो : १४ लाख घरधुरीमा सुधारिएको माटोको चुलो

माघ २३, २०७६ बिहीबार १५:२७:२१ | मदन पौड्याल

काठमाण्डौ – नेपालका ३४ लाख बढी घरधुरीमा वैकल्पिक उर्जाको पहुँच पुगेको छ । झण्डै ६० लाख घरधुरी रहेको नेपालमा वैकल्पिक उर्जाको पहुँच ३४ लाख ३ हजार ४ सय ४५ घरधुरीमा पुगेको तथ्याङ्कले देखाएको छ ।

वैकल्पिक उर्जा प्रवर्द्धन केन्द्रका अनुसार लघु तथा साना जलविद्युत, सुधारिएको चुलो, सौर्य प्रणाली, बायोग्याँस जस्ता उर्जाका कार्यक्रमबाट नागरिकले फाइदा लिँदै आएका छन् । तीमध्ये सुधारिएको चुलो, बायोग्याँस र सौर्य प्रणालीमा धेरैको पहुँच पुगेको छ ।

वैकल्पिक उर्जा प्रवर्द्धन केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक मधुसुदन अधिकारीका अनुसार बिजुली र ग्याँसको पहुँच सबैतिर पुगिसकेको छैन । ‘अहिले पनि ६० प्रतिशत घरधुरीमा दाउरा बाल्ने गरिएको छ’, उहाँले भन्नुभयो,‘धुवाँमा रुमलिएर समय खर्च गर्नुपर्ने बाध्यता पनि हटिसकेको छैन ।’

राम्रोसँग नबल्ने तथा दाउरा धेरै खपत हुने र धेरैजसो समय चुलोमै बिताउनेलाई सुधारिएको चुलो प्रभावकारी बनेको उहाँको भनाइ छ । केन्द्रका अनुसार सुधारिएको माटोको चुलोमा सबैभन्दा धेरै नागरिकको पहुँच पुगेको छ । झण्डै १४ लाख २३ हजार घरधुरीले परम्परागत चुलोलाई सुधार गरेका छन् । त्यसैगरी फलामे चुलोबाट ८७ हजार नागरिक लाभान्वित भएका छन् ।

गएको पुस मसान्तसम्म ४ लाख २६ हजार ३ सय घरधुरीले बायोग्याँस प्रयोग गरेका छन् । सुधारिएको चुलो, फलामे चुलो र बायोग्यासबाट मात्रै झण्डै २० लाख घरधुरीले लाभ लिएका छन् ।

वैकल्पिक उर्जा प्रवर्द्धन केन्द्रले झण्डै २३ वर्षदेखि वैकल्पिक तथा नवीकरणीय उर्जाका स्रोत र प्रविधि विस्तारमा काम गर्दै आएको छ । कुनै घरधुरीमा दोहोरो र कुनैमा एकल पहुँच पुगेको पनि केन्द्रको दावी छ ।

गाईवस्तुको गोबर तथा अरु फोहोरमैलाको व्यवस्थापन हुन नसकेको अवस्थामा वायोग्याँस पनि उत्तिकै भरपर्दो रहेको केन्द्रका कार्यकारी निर्देशक अधिकारी बताउनुहुन्छ ।

काठ, दाउराका साथै तराईमा गुइँठाबाट चुलो बल्ने गरेको छ । सुधारिएको चुलो, ग्यासको पहुँच नपुगेको तराई/मधेसमा झण्डै ५ लाखले अहिले पनि गुइँठा बाल्ने गरेका केन्द्रले जनाएको छ ।

तराई/मधेसमा गुईठा हटाउन स्वच्छ उर्जा कार्यक्रम सञ्चालन गर्ने तयारी छ । विद्युतीय चुलो, वायोग्यास र सुधारिएको चुलो जस्ता माध्यमबाट तराई/मधेशमा गुईठा विस्थापन हुनेछ ।

यो कार्यक्रम २२ जिल्लाका ५० हजार घरधुरीमा लैजाने तयारी भैरहेको वैकल्पिक उर्जा प्रवर्द्धन केन्द्रका निर्देशक नवराज ढकालले जानकारी दिनुभयो । स्वास्थ्य र वातावरणको हिसाबले परम्परागत चुलो हानिकारक मानिन्छ ।

बिजुली तथा ग्यास नपुगेका घरधुरीमा सुधारिएको चुलो तथा बायोग्याँसको पहुँच बढाउन सके परम्परागत उर्जामाथिको निर्भरता घटाउन अनि जीवनस्तरमा सुधार ल्याउन सहयोग पुग्ने उहाँको भनाइ छ ।

अन्तिम अपडेट: मंसिर ८, २०८१

Disclaimer:

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

मदन पौड्याल

उज्यालोमा कार्यरत मदन पौड्याल राजनीति, प्रशासन र समसामयिक विषयमा कलम चलाउनु हुन्छ। पौड्यालको भूकम्पपछिको पुनर्निर्माणमा दख्खल छ।

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्