श्रम मन्त्रीलाई प्रशान्त महासागरबाट रनबहादुर थापाकाे खुल्ला पत्र

 कात्तिक २६, २०७५ सोमबार १०:५८:५० | मेरो कथा मेरो भोगाई

माननीय श्रम,रोजगार तथा सामाजिक सुरक्षा मन्त्री गोकर्ण विष्टज्यू नमस्कार !

म तपाईँको जिल्लाबासी हुँ । तर तपाईँको क्षेत्रको मतदाता होइन । कुनै पार्टी विशेषको सक्रिय कार्यकर्ता पनि होइन । वैदेशिक रोजगारबाट आफ्नो जिविका चलाएको एक सामान्य नेपाली नागरिक हुँ ।

तपाईँकै जिल्लाबासी भएर पनि तपाईँसँग सम्पर्कमा छैन । प्रविधिको युगमा कुनै न कुनै माध्यमबाट तपार्इँसम्म पुग्नसक्ने आशामा यो पत्र लेख्दै छु । 

पार्टी र कार्यकर्ताको साँघुरो घेराभन्दा माथी उठेर आम नेपाली नागरिकको हितमा काम गर्ने एक आशा लाग्दो नेताका रुपमा मैले मात्र हैन धेरैले तपाईँलाई हेरेका छौं ।

तपाईं पहिलो पटक उर्जामन्त्री हुँदा छोटो समयमा पनि जुन सकारात्मक काम गर्नुभएको थियो, अहिले पनि सारा नेपालीले त्यो सम्झिरहेका छन् । 

अहिले देशको जनसंख्याको ठूलो हिस्सा त्यसमा पनि अधिकांश युवा शक्ति वैदेशिक रोजगारीका लागि विभिन्न देशमा रहेको र स्वदेशदेखि विदेशसम्म पनि विभिन्न समस्या भोग्नुपरेको, पाइला पाइलामा ठगिनु परिरहेको अवस्थामा तपाईँले श्रम तथा रोजगार मन्त्रालय सम्हाल्नुभएको छ ।

मलेसियालगायत अरु देशमा पनि वैदेशिक रोजगारको क्षेत्रमा रहेका केही बेथितीलाई सुधार्ने प्रयासको थालनी गरिसक्नु भएकाले हामी वैदेशिक रोजगारमा रहेका आम नेपालीहरु माझ यो क्षेत्रमा रहेका समस्या, बेथिती र ठगीहरुमा पनि सुधार हुँदै जानेछन भन्ने कुरामा केही आशा पलाएको छ । 

देशको अर्थतन्त्रको मुख्य हिस्सा रेमिट्यान्स रहेको छ । देशमा रोजगारीका पर्याप्त अवसरहरु सिर्जना नभइसकेको वर्तमान अवस्थामा चाहेर वा नचाहेर वैदेशिक रोजगार नेपाली युवाहरुका लागि बाध्यताजस्तै बनेको कुरा कतै छिपाएर नछिप्ने भइसकेको छ । 

कतिपयले वैदेशिक रोजगारलाई नकारात्मक रुपमा व्याख्या गर्दै बन्द गर्नुपर्छ भनेर भन्ने गरेका छन् । यस्ता फितला विचार र तर्कमा अल्मिलिनु भन्दा पनि अहिले वैदेशिक रोजगारीका नाममा भएको ठगी, बेथिती र विकृतीलाई रोक्दै व्यवस्थित बनाउन आवश्यक छ । स्वदेशमै रोजगारी कसरी सिर्जना गर्ने र वैदेशिक रोजगारीबाट सक्दो कसरी फाइदा लिने भन्नेकुरा अहिलेको महत्वपूर्ण पाटो हो ।

मन्त्रीज्यू, तपाईँले यो मन्त्रालय सम्हालेको पनि लामै समय भैसकेको  छ । श्रम र श्रमिक खासगरी वैदेशिक रोजगारका क्षेत्रमा रहेका श्रमिकहरुका विभिन्न समस्याहरुको पहिचान र यसको निराकरणको उपायको बारेमा विभिन्न क्षेत्रबाट पक्कैपनि सल्लाह सुझाव पाइरहनुभएको होला । आफू पनि यसबारेमा जानकार भएर सुधारका पहल गरिरहनु भएकै होला ।

तथापी म पनि एक वैदेशिक रोजगारमा रहेको एक पानीजहाजमा काम गर्ने श्रमिक भएको नाताले आफू र आफूजस्तै अन्य श्रमिक साथीहरुसँग सम्बन्धित रहेका समस्याहरुको बारेमा यसै पत्र मार्फत अवगत गराउन चाहान्छु । अनि सम्बन्धित निकायबाट सुधार र सहजताको आशा राखेको छु ।

वैदेशिक रोजगारको कुरा गर्दा विभिन्न देशका पानीजहाजमा काम गर्ने श्रमिकहरुको अवस्था तुलनात्मक रुपमा केही राम्रो, आकर्षक र सहज मानिन्छ । तर नेपालमा समुन्द्र छैन । त्यसैले होला नेपालमा यो सम्बन्धी पर्याप्त ज्ञान, कानुन र यसलाई नियमन गर्ने निकाय र संस्थाहरुको अभाव देखिन्छ । 

यही कारणले पानीजहाजको रोजगारी नेपालीहरुको लागि एक आकर्षक गन्तव्य हुँदाहुँदै पनि काम गर्न जान चाहनेले विभिन्न समस्या भोग्नु परिरहेको छ ।

पानी जहाजको काममा जाँदा आइपर्ने समस्याको पहिचान गरेर बेलैमा निराकरण र सहजीकरण नगर्ने हो भने यो क्षेत्रमा रोजगारीमा जान चाहनेले मात्र होइन काम गरिरहेको पनि काम खोसिन सक्छ ।

मेरो ब्यक्तीगत अनुभव र यस क्षेत्रमा रहेका नेपाली श्रमिकहरुले भोगेका समस्याका आधारमा यस क्षेत्रमा रहेका समस्या र सुधार गर्नुपर्ने कुराहरु तपाईँ समक्ष राखेको छु ।

१. वैदेशिक रोजगारीमा जाने कामदारको सुरक्षाका लागि श्रम स्वीकृति र बिमा गर्नुपर्ने कुरा कामदारकै हितका लागि भएपनि श्रमको अवधी, प्रकृति र अवस्था अनुसार फरक फरक र सरल सहज बनाइयोस् ।

२. पानीजहाजमा रोजगारीका लागि जाने भनेको कुनै निश्चित देश र भुगोलमा जाने होइन ।  कुनै देश हुँदै पानीजहाज मार्फत समुद्रमा काम गर्न जाने हो । अनि कामदारले पाउने कुनै देशको भिसा वर्कपरमिट नभै ईन्ट्री भिसा मात्र हो भन्नेकुरा सम्बन्धित निकायले बुझेर सम्बन्धित कागजातहरुका आधारमा बिना झञ्जट एयरपोर्टमै श्रम इजाजतको व्यवस्था गरियोस् ।

३. आजकल जापान लगायत कतिपय देशले ‘सिम्यान’को सजिलोको लागि भिसा लगाउनु नपर्ने सम्बन्धित कम्पनिले पठाएको ‘ओके टु बोर्ड लेटर’ को आधारमा प्रवेश अनुमति दिने गरेका छन् । 

तर नेपालमा बिना भिसा श्रम स्वीकृति नदिने र श्रम स्वीकृती बिना अध्यागमन विभाग हुँदै वैध बाटोबाट रोजगारीमा जान नपाइने हुँदा वैध र सुरक्षित रोजगारीमा जान पनि विभिन्न अवैध र असुरक्षित बाटो हुँदै गन्तव्यमा जानु परिरहेको छ । त्यसैले नेपाल सरकारले या त ‘ओ के टु बोर्ड लेटर’को आधारमा सजिलै जाने ब्यबस्था मिलाओस् । 

४. हङकङमा पहिला नेपालीलाई सजिलै भिसा दिइन्थ्यो । तर अहिले लामो समय लगाइदिने, कतिपय अवस्थामा त भिसै नदिने अनि झन्झटिलो प्रक्रियाका कारण समुन्द्रमा काम गर्नेले घर बिदाबाट पानीजहाजमा पुग्न इन्ट्री भिसा मात्र भए पुग्नेमा त्यही पनि नपाउँदा खाईपाई आएको जागिरबाटै हात धुनुपर्ने अवस्था छ । यसतर्फ सम्बन्धित निकायको ध्यान जाओस् । 

५. नेपालमा पानीजहाज सम्बन्धी नियमन गर्ने कुनै निकाय तथा ईन्टरनेशनल मेरीटाईम अर्गनाईजेसनसँग सम्बन्धन प्राप्त कुनै संघसंस्था छैन । त्यसैले पानीजहाजमा काम गर्न जानेका लागि कनै तालिमको व्यवस्था छैन । 

६. वैदेशिक रोजगारबाट फर्किंदा ल्याउन पाउने विभिन्न घरायसी सरसामान, टिभी लगायत झिटी गुण्टामा एक वर्ष वा सो भन्दा बढी अवधी विदेशमा बसेर फर्केकाहरुलाई मात्र भन्सारमा विशेष छुटको व्यवस्था छ । तर पानी जहाजमा काम गर्नेहरुको करार अवधी प्राय एक वर्षभन्दा कम हुने भएकाले उनीहरुलाई यो सुविधाबाट बन्चित नगरियोस् ।

७ . वैदेशिक रोजगारमा विभिन्न ठाउँमा रहेका र पानीजहाजमा कार्यरत कामदारहरुको यकिन तथ्याङ्क र उनीहरुको अवस्थाको पहिचान गरी समस्यामा रहेकाहरुको उचित व्यवस्थापन गरियोस् ।

८. सिमेनहरु सम्बन्धित कम्पनीबाट ठगिएमा, शोषणमा परेमा वा अन्य कुनै समस्यामा परेमा उनीहरुले तुरुन्त सम्पर्क गर्ने र उनीहरुका समस्याको सुनुवाई गर्ने, कानुनी उपचार गर्ने र तत्काल उद्धार गर्ने कुनै छुट्टै, सहज र भरपर्दाे निकाय नभएको हुँदा सो तर्फ सरकारको ध्यान जाओस् । 

९. स्वदेश तथा विदेशमा हुने विभिन्न ठगी र समस्याहरुबाट बच्न स्वदेशमै उचित तालिम र दक्षता प्रदान गरी सरकारी तवरवाटै कामदार पठाउने व्यवस्था गरियोस् ।

१०. वैदेशिक रोजगार बाट भित्रिने रेमिट्यान्सलाई बैंकिङ वा आधिकारिक माध्यमबाट भित्र्याई राष्ट्रहितमा लगाउन यसरी पठाउनेहरुको लगत राख्दै उनीहरुलाई विशेष सहुलियत र प्रोत्साहन गरियोस् ।

यसरी हेर्दा रहर वा बाध्यता जुनसुकै कारणले होेस वैदेशिक रोजगार आजको दिनमा देशका लागि अर्थतन्त्रको एक हिस्सा (रेमिट्यान्स) अनि व्यक्ति र परिवारका लागि जिवन निर्वाह र आर्थिक जोहोको अपरिहार्य माध्यम बनेको छ ।

केही सकारात्मक पाटा हुँदाहुँदै पनि वैदेशिक रोजगारीका क्षेत्रमा रहेका विभिन्न समस्या र यसबाट उत्पन्न हुन सक्ने कतिपय व्यक्तीगत र पारिवारिक विखण्डन जस्ता नकारात्मक कुराहरुको बेलैमा पहिचान गरी निराकरणका उपाय सरकारले खोज्नु पर्छ । 

नत्र रेमिट्यान्समा मात्र रमाइरहने र देशका युवा जनशक्ती पनि स्वदेशमै जिविकोपार्जन र आर्थिक उन्नतीका अन्य विकल्प नदेखेर दिनहुँजसो हजारौँको संख्यामा देशबाट बाहिरिदै जाने हो भने दिर्घकालिन रुपमा यसले देशलाई पक्कै पनि फाइदा भन्दा बढी बेफाईदा नै हुने कुरामा दुई मत छैन । 

त्यसैले सरकारले नीति निर्माण गर्दा र कार्यान्वयनको तहमा रहेर काम गर्नेहरुले पनि यी र यस्ता सबै तथ्यहरुलाई मनन गरेर दिर्घकालिन योजना बनाएर अघि बढ्नु आजको टड्कारो आवश्यकता बनेको छ ।

रनबहादुर थापा
चन्द्रकोट गाउँपालिका,शान्तिपुर
हाल स्टार क्रुज
एशिया प्रशान्त महासागरबाट ।
 

अन्तिम अपडेट: मंसिर २९, २०८१

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

तपाईको प्रतिक्रिया

समाचार

लोकप्रिय

१

सालझण्डी–ढोरपाटन खण्डको काम १४ वर्षमा ३० प्रतिशत मात्र

२

जर्जियाको एक स्की रिसोर्टमा ११ जना भारतीय नागरिकसहित १२ जनाको शव भेटियो

३

रुसको राजधानी मस्कोमा भएको विस्फोटमा आणविक क्षेत्रका जनरलसहित दुई जनाको ज्यान गयो

४

इजरायलमा हाइपरसोनिक मिसाइल हानेको यमनको हुथी विद्रोहीको दाबी

विचार

उज्यालो टी भी

वैदेशिक रोजगारीमा जादा सुरक्षित हुने तरिका

मनोपरामर्शले बदलेको जीवन कथा

विदेशबाट श्रीमान् फर्काउने साहस बटुलेका वित्तीय कक्षा सहभागीका कथा

मेरो कथा मेरो भोगाई