दार्चुला – दार्चुलाको व्यास गाउँपालिका–१ बुदीमा फलेको स्याउ बजारमा पुगेको छ । कालापानी कृषि तथा पशुपालन फर्मले बुदीमा फलाएको स्याउलाई जिल्ला सदरमुकाम खलङ्गाको बजारमा पुर्‍याएपछि अहिले बिक्री भइरहेको छ ।

नेपालतिर बाटो नभएपछि भारतको बाटो हुँदै जिल्ला सदरमुकाम खलङ्गा पुर्‍याइएकाे स्याउ बिक्री भइरहेको फर्मका अध्यक्ष चरनसिंह बुढाथोकीले बताउनुभयाे । चार वर्षअघि लगाएको गालाफुजी रेड डेलिसियस जातको स्याउले फल दिन थालेपछि भारतीय सडक मार्ग हुँदै खलङ्गा पुर्‍याइएकाे उहाँले बताउनुभयो ।

अहिले फलेको स्याउको स्वाद र उत्पादन राम्रो रहेको छ । यो वर्षमात्रै बुदीको कालापानी फर्ममा ४० क्विन्टल स्याउ उत्पादन भएको अध्यक्ष बुढाथोकीले जानकारी दिनुभयो । यीमध्ये १५ क्विन्टल जति स्याउ जङ्गली जनावर र चराचुरुङ्गीले नोक्सान गरेका उहाँले बताउनुभयो ।

व्यासको बुदीबाट अहिले आठ क्विन्टल स्याउ सदरमुकाम पुर्‍याइएकाे र बाँकी स्याउ सदरमुकाम ल्याउने तयारी भइरहेको छ । उत्पादन भएको स्याउ सदरमुकामबाट व्यापारीहरूलाई प्रतिकिलाे दुई सय रुपैयाँ र खुद्राका लागि प्रतिकिलाे दुई सय ५० रुपैयाँमा बिक्री भइरहेको अध्यक्ष बुढाथोकीले बताउनुभयो । व्यासको बुदी क्षेत्रमा नाै हजार वटा स्याउकाे बाेट लगाइएकाेमा यो वर्ष छ हजार पाँच सय बाेटले फल दिएकाे फर्मका सञ्चालकहरूले बताएका छन् ।

केही वर्षदेखि व्यावसायिक रूपमा स्याउ उत्पादन थालिए पनि जङ्गली जनावरले नोक्सानी गर्न थालेपछि मेहनत खेर गएको अध्यक्ष बुढाथोकीले गुनासो गर्नुभयो । स्याउ बारीमा रात–दिन पहरा दिँदा समेत जङ्गली जनावरबाट बचाउन नसकिएको उहाँले बताउनुभयो । केही वर्षदेखि व्यासका स्थानीय किसान पनि व्यावसायिक स्याउ उत्पादनमा जुटेका छन् ।

दार्चुलाको अपि हिमाल, व्यास, नौगाड गाउँपालिकामा स्याउ उत्पादन राम्रो भइरहेको छ । प्रधानमन्त्री कृषि आधुनिकीकरण परियोजना स्याउ जोन दार्चुलाका अनुसार जिल्लाभर अढाइ सय हेक्टर बढी क्षेत्रफलमा स्याउ खेती भइरहेको छ । गाउँमा फलेको स्याउका लागि यातायातको पहुँच नहुँदा बजार र ढुवानीको समस्या झेल्नुपरेको किसानको गुनासो छ । दार्चुलाको मौसम सुहाउँदो इटाली, गाला, फुजी, रोयल, डेलिसियस, गोल्डन डेलिसियस लगायत जातका स्याउको उत्पादन हुने गरेको कृषि ज्ञान केन्द्रले जनाएको छ । दार्चुला–तिङ्कर सडक समयमै निर्माण हुन सके बुदीमा फल्ने स्याउ सुदूरपश्चिमभरि पुर्‍याउन सजिलो हुनेछ ।