सामाजिक सुरक्षा कोषबाट उपचार सुविधा विस्तार
मंसिर १२, २०८१ बुधबार
लमजुङ– नवलपरासी बर्दघाटका सोहन खान कलिलै उमेरमा कतार हानिनुभयो । पैसा कमाउनका लागि उहाँ १८ वर्षकै उमेरमा कतार हानिनुभएको हो । खासै पढाई/लेखाई नभएका सोहनले कतारमा ‘टी ब्वाई’को रुपमा काम गर्नुभयो ।
कलिलै उमेरमा कतार भासिएका सोहनको परदेशमा सोचेजस्तो कमाई भएन । ‘पैसा कमाउने लहडले सानैमा यता आईयो । मासिक ५ सय रियल तलब थियो । सोचेजस्तो कमाई भएन विदेशमा पनि,’ उहाँले भन्नुभयो । त्यसपछि,उहाँ कतार पुगेको १९ महिनामै आफ्नै घर फर्कनुभयो ।
कतारबाट फर्केपछि जीवन चलाउनकै लागि उहाँले बुटवलमा लाग्ने हाटबजारमा स्टल भाडामा लिई चप्पल, ब्याग लगायतका सामान बेच्न थाल्नुभयो । ‘सवा दुई लाखको लगानीमा हाटबजारमा सामान बेच्न थालें । मासिक १२/१५ हजार कमाई हुन्थ्यो,’ उहाँले भन्नुभयो ।
हाटबजारको कमाईले पनि गुजारा चलाउन सकसै भयो । परदेशिने रहरले पनि उहाँलाई अझै छाडेको थिएन । र फेरि उहाँ भारत जानुभयो । होटलमा काम गर्न थाल्नुभयो ।
‘हाटबजारबाट पनि खासै राम्रो कमाई भएन । त्यसैले भारत पसियो । होटलमा काम गरियो । भारतमा महिनाको २२ हजार रुपैयाँजति कमाई हुन्थ्यो,’ सोहनले भन्नुभयो ।
भारतमा पनि छोराले राम्रो कमाएन भन्दै परिवारले सोहनलाई घर डाके । सोहन पनि परिवारको आग्रह स्वीकार्दै स्वदेश फर्कनुभयो । घरपरिवार उहाँलाई ईजिप्ट पठाउन चाहन्थे । परिवारकै सल्लाहमा उहाँ फेरि ईजिप्ट हानिनुभयो । उहाँ ईजिप्ट घरेलु कामदारको रुपमा जानुभएको हो । तर ईजिप्टमा त झन भारतमा कमाए जति पनि भएन ।
‘ईजिप्टमा ८ महिना बसेँ । त्यसपछि घर फर्केँ । त्यहाँ त घरको रखेदेख गर्नुपथ्र्यो । कमाई पनि भएन । भनेको समयमा पैसा पनि पाईंदैनथ्यो,’ उहाँले ईजप्ट बसाईँबारे जानकारी गराउनुभयो । जसोतसो ईजिप्ट गएको ऋण तिर्न सकेको उहाँ बताउनुहुन्छ ।
कहिले कतार, कहिले भारत त कहिले ईजिप्ट धाएका सोहनले ईजिप्टबाट घर फर्केपछि विदेश जाने रहर सधैंका लागि मार्नुभयो ।
लमजुङसम्मको यात्रा
ईजिप्टबाट फर्केपछि २ वर्ष त्यसै खेर फाल्नुभयो, सोहनले । यसै समयमा उहाँले बिहे पनि गर्नुभयो, हनिफासँग । बिहेपछि सोहनलाई परिवार पाल्नुपर्ने जिम्मेवारी थपियो । त्यसपछि, उहाँ बुटवलबाट व्यापार/व्यावसाय गर्न लमजुङ आउनुभयो ।
‘श्रीमती हनिफाको नातेदार लमजुङमै बसेर व्यापार, व्यावसाय गर्नुहुन्थ्यो । उहाँहरुले यतै आएर केही उद्यम गर्न सुझाव दिनुभयो । त्यसपछि हामी बुटवलबाट लमजुङ आयौँ,’ उहाँले लमजुङ आउनुको बेलिविस्तार सुनाउनुभयो ।
३ वर्षअघि लमजुङ आएका सोहनले सुरुमै सुन्दरबजार खत्रीठाँटीमा कस्मेटिक पसल चलाउनुभयो । पसल श्रीमती हनिफाले सम्हाल्नुभयो । सँगै उहाँले खुद्रा तरकारी तथा फलफूल पसल चलाउनुभयो । तरकारी तथा फलफूलको व्यापार फाप्यो ।
तरकारी तथा फलफूलको व्यापार फस्टाएसँगै उहाँले तीन पांग्रे सवारी (मयूर) किनेर घरघरमा तरकारी तथा फलफूल पुर्याउँदै बेच्न थाल्नुभयो । ‘मयुरबाट सुन्दरबजार, खत्रीठाँटी, बरेटार, तल्लो बजारमा घरघरमा पुगी तरकारी र फलफूलको व्यापार गरेँ,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘यसरी घरघरमा पुगी तरकारी र फलफूल बेच्न थालेपछि कमाई झन् बढ्यो । सामान त बजारकै भाउमा बेच्छु नि ।’
पहिले सुन्दरबजार वरिपरी मात्रै केन्द्रीत भएको उहाँको व्यापार अहिले विस्तार भएको छ । अहिले उहाँ तरकारी फलफूल बेच्न सुन्दरबजार, खत्रीठाँटी, सत्रसय, पाउँदीका साथै बेसीशहर नगरपालिकाको उदीपुर, राईनास नगरपालिकाका केही क्षेत्र र तनहुँको रुपाकोट, मानेचौका लगायतका ठाउँसम्म पुग्नुहुन्छ । उपभोक्ताका घरघरमा पुगेर तरकारी तथा फलफूल बिक्री गर्नुहुन्छ ।
‘फलफूल तथा तरकारीको होलसेल तथा खुद्रा बिक्री गर्दै आएको छु,’ उहाँले भन्नुभयो । ‘अहिले तीनपांग्रे नयाँ सवारी साधन ल्याएको छु, यसैमा सामान राखेर विभिन्न ठाउँमा पुग्छु, घरघरमा तरकारी र फलफूल पुर्याउँछु,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘सिजनल तरकारी र फलफूल बेच्छु ।’
खटिन सके पैसा कमाईन्छ
उहाँका अनुसार तरकारी तथा फलफूल व्यापारमा फाईदा छ । खटिन सके यसै व्यापारबाट राम्रो कमाउन सकिने उहाँ बताउनुहुन्छ । ‘यसै व्यापारबाट म मासिक झण्डै ६० हजार कमाउँछु,’ उहाँले भन्नुभयो, ‘टाढाटाढा जानुपर्छ, घरघरमा तरकारी र फलफूल पुर्याउनुपर्छ, खटिनु त पर्छ नै । तर खटिएअनुसार कमाई पनि राम्रो हुन्छ ।’
‘विदेश जान पनि एक, डेढ लाख खर्च भईहाल्छ, त्यही पैसा यहीँ खर्ची सानोतिनो केही व्यापार/व्यावसाय गर्न सके पैसा देशमै कमाउन सकिन्छ,’ ३२ वर्षे उहाँले भन्नुभयो ।
उहाँ भन्नुहुन्छ, ‘काम गर्न लाज मान्नु भएन । मनमा जोस र जाँगर भएमा देशमै बसेर केही व्यापार/व्यावसाय गरी पैसा आर्जन गर्न सकिन्छ ।’
उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।
श्यामशितल परियार उज्यालोकाे लमजुङ र मनाङ जिल्ला सम्वाददाता हुनुहुन्छ ।