स्थानीय तह चुनावकाे इतिहासलाई फर्केर हेर्दा...

माघ २४, २०७८ सोमबार १९:५१:१० | रासस

काठमाण्डाै – स्थानीय तहको चुनाव आउँदाे वैशाख ३० गतेका लागि घोषणा भएको छ । मन्त्रिपरिषद्को आज साेमवारको बैठकले आउँदाे नयाँ वर्षकाे पहिलो महिनामै एकै चरणमा चुनाव गर्ने निर्णय गरेको होे । स्थानीय तह चुनावका सन्दर्भमा संविधान र कानुनप्रति राजनीतिकका बुझाइमा देखिएको फरकपन र द्विविधाका बीच मिति घोषणा भएसँगै चुनावकाे अन्योल स्वतः हटेको छ ।

नेपालमा स्थानीय तहको पहिलो चुनाव विसं २००४ जेठ २९ गते काठमाण्डाै म्युनिसिपालिटी प्रारम्भ भएको इतिहास छ । नेपालको संविधान जारी भएपछि गाउँपालिका, नगरपालिका र जिल्ला समन्वयन समिति नाम कायम गरिएको छ । यसअघि स्थानीय तहलाई म्युनिसिपालिटी, नगरपालिका, गाउँ पञ्चायत, नगर पञ्चायत, गाउँ विकास समिति, नगरपालिका, जिल्ला पञ्चायत, जिल्ला विकास समिति आदि नामले चिनिँदै आएको निर्वाचन आयोगद्वारा प्रकाशित प्रश्नोत्तर पुस्तकमा उल्लेख छ ।

विसं २००४ मा भएको काठमाण्डाै म्युनिसिपालिटीको चुनावपछि देशमा नगरपालिका चुनाव विसं २०१० भदौ १७ गते भएको थियो । त्यसैगरी स्थानीय चुनाव विसं २०१४ माघ ७ गते, गाउँ पञ्चायत चुनाव विसं २०१८ फागुन ७ देखि विभिन्न मितिमा सम्पन्न भएका थिए । काठमाण्डाै म्युनिसिपालिटीको २०१० सालमा भएको चुनावमा वडा नं ८ बाट साधनादेवी प्रधान प्रथम निर्वाचित जनप्रतिनिधि बन्न सफल हुनुभएको थियो ।

आयोगका अनुसार, नगर पञ्चायत चुनाव विसं २०१९ जेठदेखि विभिन्न मितिमा, जिल्ला सभा र जिल्ला पञ्चायत चुनाव विसं २०१९ देखि विभिन्न मितिमा, अञ्चाल सभा र अञ्चल पञ्चायत चुनाव विसं २०२० देखि विभिन्न मितिमा सम्पन्न भएका थिए ।

स्थानीय तह चुनावका रूपमा विसं २०३९ वैशाख २८ र ३१ तथा जेठ ३ र ४ गते गाउँ पञ्चायत तथा नगर पञ्चायत, विसं २०३९ असार २ गते जिल्ला पञ्चायत, विसं २०४३ साल चैत ७ र १० गते गाउँ पञ्चायत तथा नगर पञ्चायत एवम् विसं २०४४ साल वैशाख २६ गते जिल्ला पञ्चायतको चुनाव भएको इतिहास छ ।

देशमा प्रजातन्त्रको पुनर्स्थापना भएपछि स्थानीय तहको चुनावका रूपमा विसं २०४९ जेठ १५ र १८ गते गाउँ विकास समिति तथा नगरपालिका चुनाव, विसं २०४९ असार १३ गते जिल्ला विकास समिति चुनाव, विसं २०५४ जेठ ४ र १३ गते गाउँपालिका र नगरपालिका चुनाव तथा विसं २०५४ असार २७ गते जिल्ला विकास समितिको चुनाव भएको थियो । विसं २०६२ माघ २६ गते पनि नगरपालिका चुनाव भयो ।

अघिल्लो स्थानीय तह चुनाव

देशमा २०६२/६३ को जनआन्दोलनको उपलब्धिका रूपमा संविधान सभाबाट नेपालको संविधान जारी भएपछि सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपालको स्थानीय तहको पहिलो चुनाव तीन चरणमा भएको थियो । विसं २०७४ वैशाख ३१, असार १४ र असोज २ गते स्थानीय तहको चुनाव भएको हो । सिंहदरबारको अधिकार स्थानीय सरकारमार्फत जनताकै घरदैलोमा पुर्‍याउने उद्देश्यसहित भएको चुनावमा ५७ राजनीतिक दलले भाग लिएकामा १८ राजनीतिक दलको स्थानीय तहमा प्रतिनिधित्व रह्यो ।

स्थानीय तहको चुनावमा दुई सय ३३ स्वतन्त्रसहित ३५ हजार ४१ जनप्रतिनिधि निर्वाचित भएका थिए । त्यस चुनावका लागि एक करोड ४० लाख ७४ हजार चार सय २४ मतदाता कायम भएकामा एक करोड चार लाख ८९ हजार दुई सय चार अर्थात् ७४ दशमलव ५३ प्रतिशत मतदान भएकाे थियो । चुनावमा राजनीतिक दलबाट ८३ हजार आठ सय ३६ पुरुष, ५६ हजार चार सय २७ महिला, दुई तेस्रो लिङ्गी तथा स्वतन्त्रतर्फ ६ हजार ६ सय ८२ पुरुष, एक हजार चार सय १५ महिलासहित एक लाख ४८ हजार तीन सय ६४ उम्मेदवारले प्रतिस्पर्धा गरेको निर्वाचन आयोगले उल्लेख गरेको छ ।

त्याे स्थानीय तह चुनावमा सबैभन्दा सानो १८ लहर र सबैभन्दा ठूलो ६८ लहरको मतपत्र कायम गरिएको थियो । आयोगले त्याे चुनावका लागि १७ स्थानीय भाषामा निर्वाचन सूचना सामग्री बनाएकाे थियाे । देशमा अहिले ६ महानगरपालिका, १२ उपमहानगरपालिका, दुई सय ७५ नगरपालिका र चार सय ६० गाउँपालिका गरी सात सय ५३ तह र ६ हजार सात सय ४३ वडा कायम छ । लोकतान्त्रिक शासन प्रणाली अवलम्बन गरेका देशमा चुनावलाई लोकतन्त्रको प्रणवायु भन्ने गरिन्छ ।

अन्तिम अपडेट: कात्तिक १३, २०८१

Disclaimer:

उज्यालोका खबर फेसबुक, इन्स्टाग्राम, एक्स ट्वीटर र यूट्युबमा हेर्न तथा उज्यालो रेडियो नेटवर्क ९० मेगाहर्जसँगै देशभरका विभिन्न एफएम रेडियोहरुबाट पनि सुन्न सकिन्छ । उज्यालोमा प्रकाशित तथा प्रसारित सामग्री यस संस्थाको स्वतन्त्र, निष्पक्ष र तथ्यमा आधारित सम्पादकीय नीतिबाट निर्देशित छन् र गल्ती नहोस भन्नेमा सचेतता अपनाएर तयार पारिएका छन् । प्रकाशन र प्रसारण भएका सामग्रीको विषयमा तपाईको गुनासो, प्रतिकृया र सुझावलाई हार्दिक स्वागत गर्दै गल्ती भएको पाईएमा तत्काल सच्याइने जानकारी गराईन्छ । उज्यालोबाट प्रकाशन तथा प्रसारण हुने सामग्रीको प्रतिलिपि अधिकार यस संस्थामा निहीत रहेकोले संस्थाको अनुमति विना समाचारको नक्कल उतार्ने, पुनरुत्पादन, प्रशारण वा फोटोकपी गर्न पाइदैन । कसैले त्यसो गरेमा कानूनी कार्वाही हुन सक्नेछ ।

1 Comments

Manoj kumar lodh
Feb. 8, 2022, 6:36 p.m.
एकदम ठीक भयो /
0 Reply

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

तपाईको प्रतिक्रिया

नाम (अनिवार्य)

इमेल (अनिवार्य) (गोप्य राखिनेछ)

प्रतिक्रिया दिनुहोस्

स्थानीय तह चुनावकाे इतिहासलाई फर्केर हेर्दा...

1 Comments

Manoj kumar lodh

तपाईको प्रतिक्रिया

तपाईको प्रतिक्रिया